Bajka o Pluszakach

 

 W czasie, gdy chłopcy odkrywali tajemnice zamkowych piwnic, Natalia i Wiktoria siedziały na łóżku i bawiły się Pluszakami. Wiedziały, że w ich domu Pluszaki są najbardziej miękkie i pluszowe na świecie, takie w sam raz do przytulenia dla małych dziewczynek, które boją się zasnąć.

Każdego dnia chętnie usypiały przytulone do małych, pluszowych lalek, osiołków, tygrysków, małpek albo innych stworów. Bardzo lubiły te swoje miękkie, milutkie potworki, cieszyły się na myśl, że będą miały pełne dłonie ich miękkiego dotyku i ciepła. Miękki dotyk Pluszaków przywodził do głowy same łagodne i dobre myśli, czynił dziewczęcy wzrok gładkim jak jedwabna nitka.

Nie wiedziały, że ich Tata, król Ambroży, codziennie rano od nowa czarował Pluszaki, aby były dla jego córeczek najmilszymi zabawkami świata.

 

Mówił tak:

Abra kadabra na gwoździu kość,

Niechaj z Pluszaków uleci złość.

Bura rabura mina ponura,

Niechaj przepadnie w jaskini szczura.

W podziemiach mysich niech zniknie troska

I łzy kapiące z dziewczynek noska.

Niech miękka radość dokoła będzie,

Gdy każda z dziewcząt tutaj przybędzie.

 

Po wymówieniu przez Tatę tego zaklęcia - a mówił je z miną bardzo poważną i nawet był z lekka przestraszony - futerka wszystkich Pluszaków, które były po zabawach z dziećmi tak nastroszone, jak grzywa na karku lwa, robiły się w jednej chwili gładziutkie i bardzo milutkie.

Buzie i mordki Pluszaków stawały się uśmiechnięte i tak czyściutkie, jakby co dopiero wyszły z kąpieli. Ich oczka, zrobione z małych guziczków albo perełek, a czasami po prostu narysowane, szeroko się otwierały i patrzyły tak ufnie, jak oczy niedawno narodzonych dzieci.

 

Oczywiście, działo się to wszystko, gdy dziewczynek nie było w pokoju. Gdy wracały ze szkoły i z przedszkola, wszystko już było najprzyjemniejsze na świecie i najbardziej po dziecięcemu normalne. Dziewczynki rzucały w kąt tornister i biegły najszybciej jak umiały do półek z Pluszakami. Szybko chwytały je w dłonie i przytulały się do nich.

 

Małe serduszka dziewczynek napełniały się ciepłem i łagodnością, przepływającymi do nich od zaczarowanych Pluszaków.

 

Popatrz na Małpoludka – powiedziała Wiktoria – wydawało mi się, że uśmiechnął się do mnie i coś mi szepnął.

Natalia spojrzała na maleńką małpkę w dłoniach kuzynki i rzeczywiście usłyszała cichy szept. Małpka opowiadała Wiktorii o dalekim, gorącym kraju, w którym żyją pluszowe małpki. Całe dnie skaczą po pluszowych drzewach i objadają się pluszowymi liśćmi. Z góry świeci pluszowe, ciepłe i delikatne słońce, a gdzieś pod nim latają miękkie, pluszowe ptaki. Po pluszowej łące chodzą małe osiołki, owieczki, żyrafy i słonie. Małe pluszowe misie wdrapują się na drzewa, do dziupli pełnych pluszowego miodu, a potem spadają z góry na pupę i nie są potłuczone.

Jak pięknie – szepnęły dziewczynki. Czy mogłybyśmy pojechać do tego kraju. Mamusiu – Natalia krzyknęła do mamy, która właśnie weszła do pokoju – czy mogłybyśmy pojechać do tego pluszowego kraju? On jest taki mięciutki, taki milutki, taki przytulny. Taki w sam raz do pokochania.

Czyli dokładnie taki, jak nasz dom – powiedziała Mama, która nie rozumiała pluszowych wzruszeń. U nas też jest mięciutko, milutko i przytulnie. I wyszła.

Dziewczynki chwilę pomyślały i przyznały Mamie rację. I już nie chciały wyjeżdżać od Taty i Mamy do dalekiego pluszowego kraju.

 

 

 

Bajka o Dreptaku

 

 

Tuż obok królewskiego pałacu, z którego okien księżniczka Natalia – kiedy już zupełnie nie miała co robić ani na co innego skierować swej książęcej uwagi – patrzyła na ulicę i chodzących nią ludzi, mieszkał sobie w małym domku Dreptak z rodziną.

 

Właściwie to wszyscy się dziwili, że taki Dreptak może mieszkać tak blisko pałacu króla, ale skoro sam Najjaśniejszy Pan nie eksmitował go na przedmieścia, widać było, że codzienny widok jego przygarbionej, szarej sylwetki, zupełnie mu nie przeszkadzał, więc także i bogacze, zajmujący wystawne kamienice w pobliżu pałacu, dali mu spokój i po chwilowym narzekaniu, zaczęli go nie dostrzegać.

 

I tak to trwało, że pomiędzy zdobionymi złotem karocami, zaprzężonymi w co najmniej sześć koni każda, powożonych przez ubranych w bogate liberie stangretów, przemykał się co dnia szary Dreptak, idący albo do, albo z pracy, albo jeszcze nie wiadomo skąd i dokąd, co zresztą nikogo z wiezionych karetami nie obchodziło, tak zresztą jak nie obchodziło ich jak i po co taki Dreptak żyje.

Dla większości bogaczy jego bytowanie podobne było do bytowania trawnikowej mrówki, która może użyźnia glebę, ale tak naprawdę szarą obecnością kopczyka mrowiska tylko psuje nieskalaną zieleń trawnika.

Nikt, ani księżniczka Natalia, ani ci bogaci mieszczanie nie wiedział o zamyśle Najjaśniejszego Pana, towarzyszącemu pozostawieniu małego domku Dreptaka i jego rodziny w miejscu tak szczególnym.
Wszyscy się zgadzali, że Król Ambroży był mądrym władcą, ale nie wszystkie jego działania rozumieli lub w skrytości ducha akceptowali. Tak było i z decyzją dotycząca Dreptaka. Jednak Król Ambroży nie zwykł się tłumaczyć ze swoich zamierzeń i dlatego nikt nie wiedział, że ten akurat Dreptak nie był takim zwyczajnym domlandzkim dreptakiem, jakich wielu łaziło w tę i nazad po ulicach stolicy, a i zamysł Króla do konwencjonalnych nie należał.

 

Bo w zamyśle Króla nasz Dreptak miał być dreptakiem szczególnym, takim, który będąc ucieleśnieniem wad i zalet biedaków - dreptaków domlandzkich i mieszkając w tak eksponowanym miejscu, byłby dreptakiem – wyrzutem sumienia bogatego mieszczanina, dreptakiem – drzazgą w jego wspaniałym bucie, dreptakiem – ziarnkiem piasku w oczach patrzącego z okna karety.

 

Im z dnia na dzień bogatszymi stawali się mieszczanie, którzy jeszcze nie dalej jak dwa tuziny lat wstecz sami byli biedni, tym bardziej drażnił ich wszystkich widok pochylonej sylwetki Dreptaka, coś tam dźwigającej pod pachą, owiniętego w szary papier opakowaniowy.  

Sylwetki przygarbionej codziennością ciężkiej pracy, obowiązków prawie niemożliwych do wypełnienia, troską o to, skąd weźmie chleb dla dzieci, za co kupi im buty na zimę, czy starczy mu choćby na biedny prezent pod choinkę i takie tam podobne troski.

 

Fakt. Dreptak był denerwujący. Zakłócał odbiór rzeczywistości, która bogatym jawiła się jako rzeczywistość wspaniała, pozbawiona codziennych trosk.

A rzeczywistość miała obiecującą perspektywę, niknącą w świetlanej przyszłości, zwieńczoną  złotym słońcem zachodzącym pomiędzy rogami ogromnego jelenia, jakby tylko czekającego na strzał bogatego myśliwego, wyhaftowanego w odległym Arras na specjalne zamówienie, złotą i srebrną nicią.

 

I jak człowiek przeniósł swój zachwycony wzrok z tego wspaniałego arrasu na ulicę, po której znowu dreptał Dreptak w swoich pokrzywionych butach, to szlak człowieka trafiał jasny. Może to był jednak ostatni krzyk duszonego w sobie sumienia, charczącego jeszcze jakieś memento mori? Nie wiadomo.

 

Księżniczka Natalia nie miała (na początku) zdania na temat Dreptaka. Im bardziej nudziło się jej w swoich komnatach, jako że nie miała wtedy ani gier komputerowych, ani podglądu do Internetu, ani nawet telewizora, tylko paskudne szmaciane lalki, a towarzystwo panienek do towarzystwa było co najmniej nużące, tym częściej spoglądała z okna na tę dziwną, różną od spotykanych w pałacu, postać.

Księżniczka Natalia długo nie mogła zrozumieć, skąd taki Dreptak się wziął i dlaczego tak nieestetycznie wygląda. Jej korepetytor, konserwatywny niesłychanie w swoich uważał, że taki biedak (czyli proletariusz) jak Dreptak nie może być równoprawnym członkiem społeczeństwa, bo „jest on atomem społecznym, człowiekiem bez korzeni, bez tradycji, bez trwałych przekonań; egzystuje poza wspólnotą, nie będąc świadomym przeszłości, nie dbając o przyszłe pokolenia”.

Takim człowiekiem można łatwo kierować, bo nie posiada własnych przekonań i łatwo daje się nabierać różnym demagogom i szarlatanom na szaleńcze idee, choćby takie, że wszystkim może się żyć bardzo dobrze, jak wszystkim da się po równo.

 

Księżniczka Natalia przyznawała rację swojemu nauczycielowi, bo z okna pałacu wydawał się ten Dreptak modelowym przykładem tego, co nauczyciel jej mówił. Czy się jednak nie myliła?

To, co stanowiło istotę dreptaczego bytowania, było zupełnie obce ludziom bogatym.
Ot, jak w starym przysłowiu o tym, że bogaty biednego nie zrozumie. Bogaci ludzie z karet i księżniczka Natalia nie rozumieli tego, jak można mieć takie płaskie i przyziemne bytowanie, takie szare troski i marzenia. A nie rozumieli, bo po pierwsze ich nie znali.

I to także leżało u odstaw decyzji Króla, który świadomy faktu, że społeczność Domlandii to w przeważającej mierze ludzie ubodzy jak nasz Dreptak, chciał nie dopuścić do sytuacji, kiedy ludzie bogaci, a szczególnie jego córka, utracą świadomość faktu powszechnej biedy i będą żyć w przekonaniu, że wszystkim jest dobrze. Może nie tak jak im, wybranym, ale jednak znośnie.

 

No i trwał Dreptak w okolicach królewskiego pałacu jak dokuczliwe źdźbło w oku bogatych, jak sól za ich powieką, jak piasek rzucony im w oczy, jak wyrzut sumienia. Jego bieda biła ich po oczach i próbowała zerwać z nich klapki – co zresztą było zamiarem Króla – gdy tylko nie odwrócili od niego głowy za każdym razem, kiedy jego cień zamigotał za oknem karety. Bo czego oczy nie widzą, tego sercu nie żal. Zresztą tak naprawdę – pomimo swej buty – nie mieli by odwagi spojrzeć mu w oczy.

 

Natalia mająca po mamie serce, którego czułości nie zdołały zagłuszyć ani luksusy, w jakich żyła, ani codzienne oddalenie od problemów biednych ludzi, z dnia na dzień z coraz większym zainteresowaniem patrzyła za tym szarym cieniem królewskiej ulicy. Aż nadszedł taki dzień, kiedy wysłała służąca, by kazała – zaraz się poprawiła – by zaprosiła Dreptaka do pałacu, bo chce z nim porozmawiać.

 

Jednocześnie zaprosiła do pałacu wybitną panią socjolog, która społeczeństwo znała nie z wymyślonych teorii, ale z badań prowadzonych na ulicy Domlandii. Ta szanowana i starsza pani, nie bacząc na swój wiek, biegała po ulicach, szczególnie tam, gdzie żyli biedni ludzie, i pytała ich o to, co myślą o swoim losie.

I zasiedli w komnacie księżniczki Natalii biedny Dreptak i mądra pani profesor.
Po długiej rozmowie księżniczka Natalia dowiedziała się od swoich rozmówców, że ludzie ubodzy czują się gorsi, bo czują się wyśmiewani i pomawiani. Księżniczka nie zdawała sobie sprawy, jak słowo może boleć, obrażać, poniżać. Dowiedziała się o tym, jak biedni ludzie czują sią gorszymi ludźmi w kontaktach ze światem, który nie zna biedy, i z instytucjami Domlandii, jak pomoc społeczna, szpital, czy szkoła, która zamiast biednym dzieciom pomagać poczuć się lepszymi, pogrąża je jeszcze bardziej w przeświadczeniu o swojej gorszości.

 

Pani profesor powiedziała też księżniczce, że biedę powszechnie łączy się z patologią, czyli z rodzicami pijaków, nierobów, złodziei i prostytutek. Rośnie też przekonanie, że ludzie biedni są sami winni swojej sytuacji.

Księżniczka słuchała zbulwersowana. Jakże inne było to, co widziała, od tego, co usłyszała. Przez okno widziała Dreptaka cały czas zabieganego, zapracowanego, zatroskanego o rodzinę i dzieci, a tu słyszała, że biedę przypisuje się lenistwu, pijaństwu, czy niechęci do pracy.

 

Dreptak powiedział Księżniczce, że bieda jest czymś złym w Domlandii i ludzie ubodzy mają poczucie, że przyznanie się do biedy to wstyd i poniżenie. A jego dzieci, które z woli króla chodzą do szkoły z dziećmi ludzi bogatych, czują się wykluczone, czują barierę pomiędzy nimi, a bogatymi rówieśnikami, są osamotnione w szkole i bezsilne, a nawet agresywne.

 

Jak już sobie poszli oboje, usiadła biedna Księżniczka i głęboko się zamyśliła. Myślała tak prawie dwa całe dni, jako że i tak nie miała nic innego do roboty, a potem poszła do Króla Ambrożego, swojego taty, akurat w czasie południowej audiencji, której król udzielał poddanym.

Natalia nie usiadła jak zwykle obok królewskiego tronu, ale poszła wraz z innymi ludźmi i stanęła na środku sali. Król Ambroży patrzył na to i lekko się uśmiechał: oho, moja córka ma do mnie urzędową sprawę – pomyślał.

I rzeczywiście, kiedy przyszła kolej na księżniczką Natalię, ta podeszła do stóp tronu i zaczęła mówić tak, jak czynili to poddani króla Ambrożego, co od wielu lat słyszała: Najjaśniejszy Panie. Chciałam Cię poinformować, że moim zdaniem części twoich poddanych żyje się w Domlandii bardzo biednie, a Ty Królu nic z tym nie robisz. Dlatego chciałam prosić Najjaśniejszego Pana o zrobienie pilnie czegoś w tej sprawie – zakończyła.

 

Król Ambroży uśmiechnął się znowu i powiedział: Oczekiwałem Księżniczko, że zjawisz się u mnie z tą sprawą. Nie na darmo ten biedny Dreptak wydreptywał chodniki pod twoim oknem. Szkoda jedynie, że tylko ty go zauważyłaś. Trudno. Ale do rzeczy! Mówisz, że trzeba coś zrobić, by biedni byli mniej biedni, albo żeby ich było mniej? A co byś zaproponowała? Bo wiesz, że jak ktoś do mnie przychodzi z problemem, to powinien mieć propozycję jego rozwiązania, na którą ja się godzę albo nie. Taka moja dwustanowa królewskość.
No to co proponujesz? – zapytał.

Księżniczka akurat nie miała przygotowanej propozycji rozwiązania tej bolesnej sprawy, bo całkiem zapomniała, że tak trzeba. Ale nawet jakby nie zapomniała, to i tak by nic nie wymyśliła, choć myślała dwa dni i noce. Fakt, że myślała tylko, jak Dreptak jest biedny i jak biedne są inne dreptaki, i serduszko nie pozwalało jej usnąć. Nie wiedziała, że wielu o tym co i ona, myślało przed nią, i że byli znacznie od niej mądrzejsi, i że też niczego nie wymyślili.

Więc stała przed królem z otwartymi ustami i coś dukała, ale tak cicho, że prawie nikt, prócz Króla, nie słyszał. Mówiła to co zaraz przyszło jej do głowy: że można by zabrać trochę bogatym i dać biednym, to wtedy ci biedni byliby mniej biedni, ich dzieci miałyby więcej słodyczy i częściej by się uśmiechały, i ładniej by się ubierały, i wtedy świat cały byłby bardziej wesoły i szczęśliwszy.

 

Król słuchał, uśmiechał się i milczał. Kiedy jego córka skończyła, zaczął mówić: Moja droga Natalio. Nadchodzi czas, kiedy musisz zacząć się interesować życiem swoich poddanych, bo chociaż nie ty będziesz rządziła Domlandią po mojej śmierci lub emeryturze, ale Łukasz, to jednak od ciebie będzie zależało, czy w tym kraju będzie więcej ludzi szczęśliwych i uśmiechniętych. To trzeba zrobić, ale tego nie da się zrobić tak jak ty proponujesz.

Bo tak jest świat urządzony, że są na nim bogaci i biedni, i że biednych jest zawsze więcej niż bogatych, bo bogaci są bogatymi dlatego, że na każdego bogatego pracuje dużo biednych ludzi.

 

Gdyby bogatym ludziom zabrać ich pieniądze i rozdać ubogim, to wtedy było by tak, że biedni ludzie nie pracowali by na bogatych. Wtedy bogatych by nie było. Czy to by było dobrze? Może odpowiesz, że tak, ale to byłaby błędna odpowiedź. Bo gdyby nie było bogatych, to byłoby tylko jeszcze więcej biednych ludzi. Bo umiesz dodawać: gdyby do tych dawnych biednych dodać nowych biednych, którzy byli kiedyś bogatymi a stali się biednymi, jak im zabrano pieniądze dla biednych, to razem jest znacznie więcej biednych. Ale powiem ci jeszcze coś ważniejszego. Ci wszyscy biedni, których byłoby znacznie więcej, byliby biedniejsi od tych biednych, którzy są dzisiaj, kiedy są też ludzie bogaci.
Bo jak są ludzi bogaci, to oni dają biednym ludziom pracę i ci biedniejsi stają się przez to mniej biedni. A jak nie ma ludzi bogatych, to nie ma kto dać biednym pracy i wszyscy stają się jeszcze biedniejsi.

 

Jaki z tego wniosek? Ano taki, że aby biedniejsi stawali się mniej biedni, to muszą mieć pracę, czyli muszą pracować dla bogatych, ale za to sami stają się mniej biedni, chociaż jednocześnie bogaci stają się bardziej bogaci.

Mało z tego rozumiem, Tatusiu – wykrzyknęła zrozpaczona Księżniczka. Czyli co? Mają być i bogaci i biedni? Tak, córko – odpowiedział Król. Tylko wtedy Domlandia będzie się rozwijała.
A jakby Łukasz kiedyś zaczął realizować Twój pomysł, by zabierać bogatszym i dawać biedniejszym, to cały pomysł skończy się tragicznie, a z nim nasza Domlandia.
Bo Domlandia, jej rząd, nie może za dużo zabierać ludziom, nawet jak ma szczytne zamiary. Może zabrać jak najmniej, tyle ile musi, by utrzymać armię, policję, mnie i moich ministrów, i niewiele więcej. Co najwyżej może jeszcze zbierać dla tych, którzy naprawdę nie mogą pracować, ciężko chorych, starych. Natomiast wszyscy inni muszą troszczyć się o siebie.

 

No ale po co ci bogaci ludzie mają takie ogromne pałace i karety? – nie wytrzymała Natalia. Nie wystarczyły by im mniejsze?
Oczywiście, że by im wystarczyły – odpowiedział Król. Ale taka jest już natura ludzka, że jak ktoś ma dużo, to chce mieć jeszcze więcej. Ale to moja rola, by zachęcić ich, żeby nie wydawali na zbytki, ale robili coś pożytecznego dla Domlandii.
Dam na przykład szlachectwo temu, który zbuduje w Domlandii najwięcej manufaktur, albo najwyższy order za wybudowanie uniwersytetu, albo coś jeszcze wymyślę.
Bo wiedz, że dużo ludzi, jak już się dorobią pieniędzy, chcą by coś po nich zostało, kiedy w ubraniach bez kieszeni, bez służby i karet, bez pieniędzy, wybiorą się na drugi świat.

 

Ale nie wszyscy tak robią – odpowiedziała Natalia.
No, nie wszyscy odpowiedział Król. Dlatego jednak trochę podatków bogaci powinni płacić. Szczególnie te największe sknery, którym się wydaje, że zjedzą więcej niż inni i że sami mogą mieszkać w pałacu o trzystu komnatach.

 

No a co będzie z Dreptakiem? – zapytała na koniec.
Z Dreptakiem? – uśmiechną się Król. Niech sobie dalej drepta. Jest pracowity i w czasie tego dreptania pod twoim oknem sporo zarobił jako kurier szybkich i ważnych przesyłek.

Szybkich? – wyjąkała Natalia, przypominając sobie ślimacze tempo dreptania Dreptaka. Ano szybkich – odrzekł Król. On ma łeb na karku. Już zakłada drugą pocztę kurierską.

Fakt, dałem mu na początek konia, więc nie musiał go ukraść.

 

No i jak w każdym dobrze rządzonym kraju ubywało ludzi biednych, choć powoli, a zwiększała się liczba ludzi bogatych, który byli kiedyś biednymi.

Nadal jednak biednych, prawdziwych i wydumanych, było znacznie więcej, co nieuchronnie prowadziło do rewolucji. Ale bajki o rewolucji nie będzie.

 

 

 

Prezenty

 

Rok 1992 był dla Polaków w Ameryce rokiem trudnym. Dolary odkładane w Credit Union z dnia na dzień, choć lepiej powiedzieć z miesiąca na miesiąc, stały się warte pięć, a czasami dziesięć razy mniej, niż te zarabiane w USA gdy w Polsce panowała jeszcze zdychająca komuna.

Kto miał szczęście i wysyłał zarobione dolary do Polski, a tam za nie budowano lub w inny sposób inwestowano, nie stracił. Kto trzymał dolary w Ameryce, wysyłając rodzinie 30 albo 50 dolarów miesięcznie na godne życie, nagle znalazł się w latach dziewięćdziesiątych prawie biedakiem. 

 

I tak ci, którzy byli już parę lat, zaciskali zęby i pracowali nadal na pełnych obrotach, patrząc, co się jeszcze ciekawego w Polsce wydarzy i czy będzie warto tam wracać.

Ci, którzy w akcie desperacji po utracie w Polsce pracy, dopiero co do USA przylecieli, korzystając z poluzowania paszportowego i wizowego, nie bacząc na fakt, że dolar kosztuje 9500 złotych, bezradnie rozglądali się dookoła, tak za pracą, jak za dolarami, na które czekała pozbawiona środków do życia rodzina w Polsce.

 

Panowała wśród Polaków wielka niepewność tego, co będzie z ich dolarami. Pogłębiała tę niepewność sytuacja polityczna w Polsce, gdzie rządy rządziły krótko, inflacja nie była opanowana,  najważniejsze było, kto współpracował z SB, kto nie i czy Ruskie wyjdą z Polski, czy przeciwnie, zechcą zostać na dłużej. Z tamtej perspektywy Polska to był jeden wielki bajzel.

Każdy więc, i ci, którym się udało i zarabiali do niedawna „drogie” dolary, i ci, których waluta zanurkowała w swej realnej polskiej wartości, jak i ci najnowsi, wszyscy pocieszali się, że dobrze zrobili, że są tu, a nie w kraju.

No i coraz więcej z nich myślało, że jednak lepiej zostać.

Bo tylko wystarczy się postarać, wysilić, znaleźć dobrą pracę i będzie jak we śniee.

 

A praca jak to praca. Praca się opłaca. Bo lepiej pracować za mniej, szczególnie gdy się dopiero instaluje, mebluje w Ameryce, niż nie pracować. Więc wszystkie te niepokoje odkładało się na półkę, wstawało rano, albo po południu, i jechało robić Dutki. Kto miał szczęście i pozwolenie na pracę, czyli social security, łapał się przy odrobinie szczęścia do szopu, gdzie nawet mógł być ubezpieczony.

Kto szczęścia miał mniej, szedł do kontraktora na różne roboty budowlane, do warsztatu, gdzie się demontowało, składano jeden z kilku rozbitych, a często zespawywało z dwu jeden, samochody i wysyłano do Polski albo do pracy w firmie sprzątającej.

 

Mikołaj przyleciał do Ameryki pod koniec 1991 roku, gdy firma w której pracował, zaczęła się zapadać jak przebity balon, a kredyt wzięty na budowę domu, stał się w jednej chwili absolutnie balcerowiczowski, czyli jego oprocentowanie wzrosło do jakiś gigantycznych wartości, których nie rozumiał, ale wiedział, że jak czegoś nie zrobi, pójdą z torbami.

Słyszał  zresztą o przypadkach jakiś samobójstw wywołanych niemożnością spłacania kredytu. Wielu przedsiębiorczych, którzy rozkładali łóżka turystyczne przy ulicach i sprzedawali wszystko, co udało się im przywieźć z Turcji czy innych tanich rynków, a którzy zaczynali już w czasach, gdy zdychała komuna, zaczęło budowę polskiej wersji kapitalizmu. On nie miał smykałki do handlu. Zresztą zawsze był sumiennym pracownikiem swojej firmy i nie umiał sobie wyobrazić innej pracy, jak na etacie.

 

Wrzucenie go przez los, z dnia na dzień, w sam środek Ameryki mogło się skończyć katastrofą, ale jakoś mu się udało. Z pomocą dalszej rodziny przetrwał dwa pierwsze miesiące, kiedy miał tylko dorywcze zatrudnienie na czarno. Za radą „starych” imigrantów niedługo po przylocie złożył w urzędzie emigracyjnym wniosek o udzielenie mu azylu politycznego i po paru tygodniach otrzymał wymarzone social security.

Nikt nie miał wyrzutów sumienia, że prosi o azyl w USA, gdy nikt go w Polsce nie prześladował. Tak robili wszyscy, więc i wyrzuty sumienia ci wszyscy tłumili skutecznie.

 

Drzwi do legalnej pracy stanęły przed nim otworem. Tylko było znaleźć tę wymarzoną pracę.

Szukał i znalazł. Najpierw sprzątał supermarkety, potem pracował w firmie montującej szafy sterownicze, w międzyczasie dorabiał malując domy czy pomagając kontraktorowi przy remontach domów. Kasa misiu, kasa.

 

Najciekawsze poznawczo były malowania domów, wykonywane ze starym uciekinierem z Polski, Czesławem Wielibą. Był to facet około 75 letni, kiedyś właściciel dużej firmy malarskiej, postrzelony na punkcie seksu.

Gdy tak stali obaj na drabinach dostawionych przy ścianach domów, Mikołaj malował, a Wieliba opowiadał o swoim życiu. I trochę też malował.

Miał wielkiego Lincolna Continentala, którym podwoził Mikołaja do swoich klientów, a nadal miał ich trochę, lub czasami zabierał go do swojego pięknego domu w Bloomfield Hills, albo już Pontiac, przy ulicy Middlebelt Road, który zajmował wielką działkę, schodzącą nad jezioro Sylvan Lake. I tę wielką działkę Mikołaj co jakiś czas pomagał mu kosić, co nie było łatwe, bo kosiło się dość stromy stok.

 

Nigdy nie było mu dane poznać drugiej, aktualnej żony Wieliby, Włoszki z pochodzenia, o której mówił w zasadzie tylko źle, narzekając, że mu „nie daje”.  Czasami wyjrzała przez okno i przez chwilę widział jej twarz. Przygotowywała także jakiś poczęstunek, gdy miał przyjechać, ale przy konsumpcji pocz1)ęstunku już jej nie było.

Za to o pierwszej żonie opowiadał, stojąc na drabinie, wiele. I o tym, że lubiła się kochać, i że goliła sobie, jak mówił, cipkę, i że jeździła tylko Cadilakami, na które on musiał zapracować, a sam jeździł jakimiś gratami, i że go zdradzała, jak miał robotę na wyjeździe, i jakich lubiła chłopaków, jak się ubierała, ze szczególnym opisem jej bielizny, której poświęcał naprawdę dużo uwagi itd. itp.

Jakoś z czasem Mikołaj coraz mniej mu wierzył, ale to było ciekawe słuchać, tym bardziej, ze czas płynął szybciej.

 

Malowali domy starszym paniom, znajomym Wieliby z dawnych czasów i jak któraś wyjrzała przez okno, albo wyszła z domu zobaczyć, jak pracują, oceniał, czy nadaje się jeszcze do łóżka i jakie ma zalety. I najczęściej mówił o tym głośno i wprost, bo panie nie rozumiały polskiego. Więc się jeszcze pięknie uśmiechały, kiedy on z uśmiechem mówił o ich zaletach i wadach kobiecych.

 

Jak mówił, pochodził z Lubelszczyzny. Ponoć prowadził tam niezbyt legalną działalność i pewnego dnia uciekł z Polski przez zieloną granicę. Jak dotarł do Ameryki, nie opowiadał.

Ciężko pracował i po latach miał dużą firmę malarską. Zatrudniał, ponoć, kilkadziesiąt osób.

Miał renomę i dostawał pracę w miastach zamieszkałych przez bogaczy. Kiedyś malowali w Gross Point, niedaleko rezydencji Forda, tego od samochodów. Nad dużym jeziorem Lake St Clair, będącego łącznikiem pomiędzy Lake Huron a Lake Erie.

Wielki, bogaty dom. Oczywiście Wieliba zatrudniał także Polaków. Właściciel posesji wyszedł zobaczyć, jak im idzie praca i trochę rozmawiał z robotnikami. Było miło. Właściciel powiedział, że przygotowuje się do ślubu i wesela córki. Jeden z malarzy zapytał: może potrzebuje pan zespołu muzycznego? A co, jest pan muzykiem,? - zapytał właściciel. Tak, gram z kolegami w klubie.

Gdy wieczorem przyjechał Wieliba, właściciel stwierdził krótko: dziękuje za pracę, więcej proszę nie przyjeżdżać. Zatrudnia Pan muzyków, nie fachowców. Dziękuję.

 

Innym razem Wieliba opowiadał o innym swoim pracowniku. Meksykaninie.  Malowali razem domy od kilku lat, kiedy Meksykanin przyszedł do niego z prośbą, by dał mu dobrą opinię dla banku, bo chce wziąć kredyt na kupno domu. No i co, dałeś – zapytał Mikołaj. Nie, nie dałem. A dlaczego? Ano dlatego, że to  nie był dobry pracownik, czasami spóźniał się do pracy, a i samą pracę też wykonywał bez zaangażowania. No ale co ci szkodziło, by człowiekowi pomóc, przecież nie żyrowałeś kredytu? - pytał Mikołaj.

A to mi szkodziło, że jakby przestał spłacać kredyt, a ja bym poszedł kiedyś do banku po pieniądze, to by pomyśleli, ze Wieliba jest niewiarygodny, po dał dobrą opinię komuś, kto teraz nie spłaca kredytu – podsumował Wieliba.

 

Była to nauka, która Mikołajowi, całe życie żyjącemu w socjalizmie, gdzie słowo nie miało wartości, zapadła na zawsze w pamięć. Słowo ma wartość. Słowo człowieka, który szanuje i siebie, i instytucje kraju, w którym mieszka. A przynajmniej miało kiedyś w Ameryce, bo nie wiem, czy tak jest dzisiaj.

 

I tak sobie malowali i rozmawiali, głównie w weekendy, lub w czas, kiedy Mikołaj akurat nie miał innej pracy. Nawet trochę się zaprzyjaźnili. W domu Wieliby, jak już trawa była skoszona, popijali wódkę i gadali sobie o kobietach. Wieliba o tych, które były, ale już nie będą, Mikołaj o tych, które są, ale daleko.

Kiedy odwoził go do domu, i kiedy jechali Telegraph Road albo Middlebelt Road, bo obie te ulice, a raczej drogi, prowadziły przez całą metropolię, biegnąc po prostej przez kilkadziesiąt mil z północy na południe, patrzył jak zmienia się otoczenie. Gdy na północy, blisko Pontiac lub Bloomfild Hills, gdzie mieszkali milionerzy, oglądał wspaniałe domy i ultranowoczesne budynki szopów, to na południu wjeżdżało się najpierw w uboższe dzielnice robotnicze, a potem zaczynało się murzyńskie dziadostwo, gdzie strach było wysiąść z samochodu.

Boże, jak to by dobrze było mieszkać tak jak Wieliba, w takiej bogatej dzielnicy, marzył w skrytości ducha Mikołaj, ale czuł, ze mu się to nie spełni. Zresztą miał zarobić i wrócić.

 

Powoli przybywało mu pieniędzy na koncie w Unii, za wysłane do Polski dolary żona spłaciła cały zaciągnięty kredyt, który rósł nieustannie, zaczął kupować, więcej na ciuchach, nieznanych wtedy w Polsce, trochę w wielkich centrach handlowych, które od czasu do czasu udało mu się odwiedzić. Było to łatwiejsze, gdy już sobie kupił za 200 dolarów starego Chevroleta. Akurat był to unikat jak na USA, bo nie miał automatycznej skrzyni biegów. Dlatego był taki tani. Ubezpieczenie było dwa razy droższe. No ale miał samochód. Bez niego jest gorzej niż bez nogi.

Ta zwykła skrzynia biegów uratowała go kiedyś przed wielogodzinnym staniem w korku na autostradzie. Akurat kończył zakupy w jakimś centrum daleko do domu. Spadł marznący deszcz i z autostrady zrobił się lodowisko. O wspaniale śliskiej nawierzchni. Zaryzykował i wjechał na autostradę. Samochody poruszały się z prędkością pewnie 10 – 15 mil na godzinę, daleko jeden od drugiego. I tak by sobie jechał, gdyby nie trzeba było zjechać. Przy jego zjeździe stało kilkadziesiąt „automatów” , które nie były w stanie pokonać oblodzonego podjazdu. Automatyczna skrzynia wprowadzała silnik w wysokie obroty i każdy pojazd ustawiał się jak chciał. Ale z boku zjazdu, może już na trawie, był wąziutki, nie zatarasowany samochodami przesmyk. Spróbował. Powolutku, pracując sprzęgłem i biegami, poruszał się ku górze zjazdu, na oczach ogłupionych Amerykanów, z których żaden nie umiałby jechać takim samochodem. I wyjechał. Jaki był dumny.

 

Gdy nadeszła zima, spadło tyle śniegu, że nikt nie wiedział, gdzie może być jego samochód. Ale było pięknie. Śnieg przykrył całą brzydotę dzielnicy, w której mieszkał. I choć było trudno się poruszać, jakoś tak przyjemnie się zrobiło.

Wszystkie centra handlowe i mniejsze sklepy przyozdobiły się świątecznie. Gdzie nie ruszył głową, wszędzie było słychać Jingle bells i inne podobne piękności muzyczne, aż się niedobrze robiło.

Smutno było Mikołajowi samemu w święta. Jakoś się jednak zaparł w sobie i pomyślał, że jakoś da radę. Ale niespodziewanie okazało się, że istnieje w Ameryce „instytucja” dodatkowego talerza dla nieznajomego. Fakt faktem, że właścicielka talerza była Polką od 30 lat mieszkającą w USA, ale tym bardziej było to piękne, że nie zapomniała.

 

Wraz z jej rodziną pojechał do Troy, dobrej dzielnicy klasy średniej, gdzie mieszkała pani od wigilii.

Wjeżdżanie do tych osiedli, tworzących zazwyczaj odrębną całość, nawet jeśli nie były wygrodzone płotem, sprawiało mu sporą przyjemność. Zazwyczaj był jeden wjazd, a potem ulica czyniła różne wygibasy, zataczała koło i prowadziła w końcu do miejsca, w którym w osiedle się wjeżdżało. No i te ładne domy, spokojne, różne w  konstrukcji, położone blisko ulicy, ale z tyłu mające dość duże tereny zielone, często z basenami, raczej mniejszymi niż te obok domów w osiedlu Wieliby, ładną zielenią, w którą wychodziło się z rozległego porcia. Jak na nie patrzył, mózg wypełniał mu jakiś dziwny spokój, emanujący z tych osiedli. Chociaż wiedział, że domy tych pięknych osiedli zawierają różne problemy, z którymi ich mieszkańcy się mierzą, niekoniecznie daleko odbiegające od rodzinnych problemów mieszkańców jego polskiego miasta, to jednak patrzył na nie, jak na cząstki wyśnionej krainy, do której chciałby dotrzeć. Nawet jeśli nie w Ameryce, to chociaż trochę w Polsce.

Nawet jeśli zawsze widział tę zasadnicza różnicę pomiędzy tu i tam: tu były pieniądze, a tam nie.

 

I do takiego osiedla przyjechał ze swoimi znajomymi. Dom pani, która miała dla niego pusty, wigilijny talerz, nie różnił się zasadniczo od innych w sąsiedztwie. Może tylko tym, że miał na sobie trochę mniej światełek i ozdób, które ze wszystkich domów na tym osiedlu czyniły istne choinki, mrugające, uśmiechające się, grające, wystrzeliwujące  w powietrze długie piki świateł, udające inne, bardziej świąteczne domy, niż były na co dzień.

 

W domu, do którego przyjechali, zbudowanym na planie kątownika, w części głównej zdołano zmieścić pięć sypialni, a w ramieniu domu wychodzącym do ogrodu był duży salon. Pod całą częścią główną był wielki, pięknie urządzony bejsment.  I tam gromadzili się goście pani domu. Pani Zofii.

Okazało się, że te sześć samochodów przed domem, to samochody gości wigilijnych, których w efekcie było dwadzieścia osiem. Licząc z dziećmi. Siedem rodzin plus Mikołaj. Czwórka dorosłych dzieci gospodyni z małżonkami i swoimi pociechami, dwie rodziny zaprzyjaźnione, nieco mniej skoligacone rodzinnie, pani domu i Mikołaj.

 

Uroczystość była z gruntu polska. Zresztą wszyscy prawie dorośli, prócz jednego zaprzyjaźnionego z rodziną pani domu małżeństwa bardziej amerykańskiego, mówili po polsku. Chociaż dzieci były już całkowicie amerykańskie.

Wszyscy powoli schodzili do bejsmentu, gdzie był długi stół wigilijny.

 

Mikołaj znał jedynie dwoje osób, z którymi przyjechał, więc niekoniecznie wiedział, o czym z kim rozmawiać. Ale rozmowa sama się zaczęła rozkręcać. Koncentrowała się na świętach, a szczególnie na świątecznych zakupach. Oczywiście nie żywności, ale prezentów.

Mikołaj ,,miał się przekonać o wadze tej dyskusji dopiero za godzinę, półtorej, kiedy skończono kolację wigilijną i wszyscy przeszli do salonu, w którym stała wielka choinka.

Ale póki co każdy opowiadał, z jakimi trudnościami musiał się zmierzyć, szukając „wymarzonych” czy też wymyślonych, choć bardziej wymyślnych, prezentów.

Mikołaj mając w pamięci ten ogrom towarów, który widział w każdym markecie, a już w sklepie z zabawkami dziecięcymi ToysRUs w szczególności, nie mógł pojąć, jakie trudności mogły być związane z takimi zakupami, prócz dojazdu do sklepu.

 

A jednak. O zakupach poszczególnych prezentów opowiadano jak o staczaniu poszczególnych bitew w wielkiej prezentowej wojnie. Ile to zachodu kosztowało wymyślenie, co której osobie, któremu dziecku lub jego rodzicowi kupić. Gdzie najlepiej szukać, w jakim sklepie, ale i w jakim mieście. Zakupy internetowe wtedy nie istniały i choć oczywiście można było kupować zdalnie, nie było to ani łatwe, ani tak bardzo popularne. Preferowano zakup osobisty.

Niepomny istoty i wielkości problemu, Mikołaj słuchał jednym uchem, a drugim wypuszczał wymieniane nazwy sklepów i miast w których szukał jakiegoś szczególnego prezentu najstarszy syn gospodyni, aż go wreszcie znalazł w jakimś odległym mieście, a teraz tylko czekał, by mu pogratulowano ogromnego wysiłku. Nie spamiętywał nazw kupowanych przez niego artefaktów, czy to dla dzieci, czy to dla dorosłych.

Nic mu nie mówiły nazwy miast, w których to się dokonywało.

 

Nie zorientował się jeszcze w czasie przedwigilijnych rozmów, że problem był doniosły nie tylko z powodu chęci zakupu czegoś wyjątkowego, ale bardziej z faktu, że każda rodzina kupowała prezenty dla każdej osoby, która miała być obecna na wigilii, a właściwie potem w salonie obok choinki. Prócz Mikołaja oczywiście.

Gdyby wtedy dociekł tej zasady, i gdyby przypomniał sobie podstawy matematyki, a potem szybko wyliczył, zaniemówiłby i nie odzywał się do końca kolacji.

Ale tak się nie stało, więc wciąż słuchał, jak kolejne osoby – drugi syn, dwie córki – opowiadają o swoich przygodach z kupowaniem prezentów i o ogromnej ilości energii, pomysłowości i wyobraźni, jaką mieli i jaką włożyli w proces kupowania, czy może raczej wygrywania bitem w wielkiej wojnie o wspaniałe prezentowe Święta Bożego Narodzenia.

 

Gospodyni, pani Zofia była przemiłą, ciepłą osobą, o głębokich, ciemnych oczach, w których na dobre i chyba od dawna zadomowił się smutek. Tak się przynajmniej Mikołajowi wydało, kiedy na nią spojrzał. Wiedział od znajomych, że niedawno umarł jej mąż, od zawsze pracownik zakładów Forda.  Odszedł rok po przejściu na emeryturę, kiedy planowali spokojne, długie życie, może także wyjazd na Florydę, dokąd miała się przenieść ich córka.

Przed kolacją miał okazję zamienić z nią parę zdawkowych zdań. Była ciekawa, skąd przyjechał, jaką ma rodzinę, co zamierza z sobą zrobić tu, w Ameryce. No i życzyła miłego, świątecznego pobytu w jej domu.

Amerykańska wigilia na ogół nie przypominała polskiej. Często jej nie było, tylko obiad w dzień przedświąteczny, w którym przygotowywano dom i rodzinę na świętowanie w dniu 25 grudnia.

Tu, w domu pani Zofii, było inaczej. Wypływając Batorym z Polski, z synem na ręku,  zabrała ze sobą męża, który z kolei wziął do Ameryki całą tradycję, w której był wychowany w małopolskiej wsi. To od niego przez lata uczyła się katolickich i polskich zwyczajów. Przyjęła je za swoje, tak jak jego wiarę w Narodzenie Boże i związane z nim zwyczaje i uroczystości rodzinne.

Nie ciążyły jej. Przeciwnie, kochała je tym bardziej, im bardziej nikły w jej pamięci zwyczaje i ludzie, z których się wywodziła, z którymi kiedyś czciła innego Boga.

Kiedy przygotowywała się do świąt, przygotowywała kolację wigilijną, zamykała czasami oczy i wtedy widziała te światełka, tak bardzo daleko, takie delikatne, pełgające,  szarpane podmuchami, które zamiast zapalać się, gasły kolejno i znikały w niebycie. Jak dusze jej najbliższych.

 

Ameryka stała się dla niej trzecim domem. Po tym, który starała się zapomnieć, i po tym, z którego wyrzuciła jej rodzinę ludzka nienawiść. Dopiero tu znalazła spokój zewnętrzny, który uciszał i łagodził tę straszną burzę w jej sercu, w jej pamięci.

A potem były kolejne dzieci, ciężka praca i na koniec, wydawało się, piękna starość. Ale los lub Bóg znowu nie był łaskawy.

 

Stół w bejsmencie  był długi. Musiał pomieścić tak wiele osób z rodziny i znajomych. I jednego obcego, który był dopełnieniem polskiej tradycji o pustym talerzu dla nieznanego przybysza.

Było na początku krótkie wspomnienie zmarłego męża Pani Zofii, chwila ciszy nad jego pamięcią i chyba pamięcią innych zmarłych. Jakich? To wiedzieli tylko wspominający, stojący w ciszy i zadumie.

 

Mikołaj pamiętał, jak w Święto dziękczynienia zajadał się pieczonym indykiem. Tu także był pieczony indyk. Ale wcześniej  były pierogi. Do wyboru, do koloru nawet. Z czym kto chciał.  Z kapustą i z mięsem, ruskie, z papryczkami jalopeno i inne. Było to o tyle proste, że nie trzeba było ich pracowicie kleić, a wystarczyło kupić oferowane przez polską firmę z Pensylwanii Mrs. T's , założoną w 1952 roku przez polskiego emigranta takie, na jakie miało się ochotę. Mikołaj najadł się ich tak dużo, że na końcu indyka tylko dziabnął. Tym bardziej, ze po drodze był i groch na gorąco, i jakaś pieczona szynka czy coś podobnego. Były też na deser jakieś ciasta w trzech rodzajach, których nazw nie znał, a smaku nie zapamiętał. I wino. I ajerkoniak.

 

Przy kolacji, gdy już zapomniano o zmarłych, wróciły pogodniejsze tematy, związane z codzienną egzystencją i planami wypoczynku. Jednak niewiele można było porozmawiać, bo dzieciaki aż przebierały z niecierpliwości nogami, by popędzić do salonu, pod choinkę, do obiecanych prezentów. Każde wierzyło, ze Elf przekazał Mikołajowi (temu z Laponii) tylko dobre informacje o ich zachowaniu, i że każde jakiś prezent dostanie.

 

W końcu wszyscy wstali od stołu i po schodach poszli do salonu. Dzieci, przepychając się pomiędzy dorosłymi, wpadły tam pierwsze i oniemiały. Mikołaj, który szedł spokojnie na końcu także zaniemówił.

 

Salon był duży, z łatwością mieścił te 28 osób, wielką choinkę stojącą przy wyjściu na taras i wszystkie prezenty, które leżały obok choinki. Obok, bo pod choinką nie miały szansy się zmieścić. Góra prezentów, które ukazała się przed oczami Mikołaja, była wielka jak ta z filmu „Bliskie spotkania trzeciego stopnia”. Krótko mówiąc, była ogromna. Wyglądało tak, jakby ktoś przyjechał wielką wywrotką Parcel service i ją wykierował akurat w tym miejscu i szybko odjechał. Zasłaniała pół choinki i okna na taras przy okazji. Z piersi dzieciaków wyrwało się tak głośne Oooooch, albo Aaaach, że drzewko lekko zawibrowało.

 

Mikołaj teraz zaczął szacować w myślach, ile to będzie paczek, jeśli jest sześć rodzin i każda kupuje prezent do każdej innej osoby z tych 27. Próbował liczyć, ale mu nie wychodziło. Więc oszacował pi razy oko i wyszło, że pewnie z dwieście.

 

Ileż było radości przy pierwszej paczce.
Czy jest z nami Chris? Jest. To dla ciebie. Hurraa, dziękuję. I szelest rozrywanego papieru.

Czy jest z nami Adam? Jest. To dla ciebie. Huraaa, thanks. Znowu rozdzierany papier.

Czy jest z nami Kati? Jest. To dla ciebie. Huuuura, dziękuję.

Czy jest z nami Julian.. Drew…Alice… Mike.. Hura, Hura, Hura

Starsi zachowywali więcej spokoju i opanowania, gdy ich wywołano do choinki i wręczano prezent, ale dzieci na drugą, trzecią piątą paczkę reagowały entuzjastycznie.

 

Poczynając mniej więcej od szóstej widać było, że entuzjazm maleje, maleje, maleje, że dzieci, ale i dorośli, są zmęczone coraz bardziej i coraz mniej się cieszą każdą kolejną paczką, kolejnym prezentem. Przyszedł wreszcie moment, że nie chciały ich już otwierać, tylko kładły z boku, nie wydając z siebie żadnych dźwięków.

Zaczęło się robić sennie. Ale należało uroczystość rozdawania prezentów, tej esencji świąt amerykańskich, dowieść do końca. I kiedyś wreszcie się skończyło. Choinka wyjrzała nie zasłaniana górą paczek i z przerażeniem odkryła, że teraz cały salon wygląda jak po przejściu cyklonu.

 

Mikołaj, który też dostał od pani Zofii prezent – był to ciepły szalik – zapytał, czy może pomóc w porządkach. Ale nie dostał zgody.

Za to został poproszony, by zanucić jakąś kolędę. Problem był w tym, że do śpiewania było ich dwóch, więc nie za bardzo się udało. Ale jak włączono odtwarzacz i zadzwoniły z niego  Jingle Bells, zrobiło się całkiem świątecznie.

Śnieg padał za oknem, dzwonki dzwoniły, kieliszki stukały o kieliszki, aczkolwiek sporo było kierowców, więc się miarkowały i wspaniały dzień i wieczór zmierzał do swojego końca.

 

Mikołajowi została z niego w pamięci ta gigantyczna góra prezentów pod amerykańską choinką. Opowiadał o niej często, gdy wrócił do Polski. Przez kilkanaście lat tak opowiadał. Przestał opowiadać, kiedy pod polskimi choinkami zaczęły także rosnąć góry prezentów, a każda uroczystość, czy to Mikołaj, czy Gwiazdka, która powoli zastępuje Boże Narodzenie, czy chrzest, czy pierwsza komunia, a nawet bierzmowanie, nie mówiąc o skończeniu edukacji czy jakimkolwiek sukcesie, są okazjami, by dawać prezenty. Dużo prezentów. Coraz więcej prezentów.

 

 

 Wszelkie osoby tego opowiadania nie mają swoich odbić w rzeczywistości.

 

Podarunki

 

Rok 1992 był dla Polaków w Ameryce rokiem trudnym. Dolary odkładane w Credit Union z dnia na dzień, choć lepiej powiedzieć z miesiąca na miesiąc, stały się warte pięć, a czasami dziesięć razy mniej, niż te zarabiane w USA gdy w Polsce panowała jeszcze zdychająca komuna.

Kto miał szczęście i wysyłał zarobione dolary do Polski, a tam za nie budowano lub w inny sposób inwestowano, nie stracił. Kto trzymał dolary w Ameryce, wysyłając rodzinie 30 albo 50 dolarów miesięcznie na godne życie, nagle znalazł się w latach dziewięćdziesiątych prawie biedakiem. 

 

I tak ci, którzy byli już parę lat, zaciskali zęby i pracowali nadal na pełnych obrotach, patrząc, co się jeszcze ciekawego w Polsce wydarzy i czy będzie warto tam wracać.

Ci, którzy w akcie desperacji po utracie w Polsce pracy, dopiero co do USA przylecieli, korzystając z poluzowania paszportowego i wizowego, nie bacząc na fakt, że dolar kosztuje 9500 złotych, bezradnie rozglądali się dookoła, tak za pracą, jak za dolarami, na które czekała pozbawiona środków do życia rodzina w Polsce.

 

Panowała wśród Polaków wielka niepewność tego, co będzie z ich dolarami. Pogłębiała tę niepewność sytuacja polityczna w Polsce, gdzie rządy rządziły krótko, inflacja nie była opanowana,  najważniejsze było, kto współpracował z SB, kto nie i czy Ruskie wyjdą z Polski, czy przeciwnie, zechcą zostać na dłużej. Z tamtej perspektywy Polska to był jeden wielki bajzel.

Każdy więc, i ci, którym się udało i zarabiali do niedawna „drogie” dolary, i ci, których waluta zanurkowała w swej realnej polskiej wartości, jak i ci najnowsi, wszyscy pocieszali się, że dobrze zrobili, że są tu, a nie w kraju.

No i coraz więcej z nich myślało, że jednak lepiej zostać.

Bo tylko wystarczy się postarać, wysilić, znaleźć dobrą pracę i będzie jak we śniee.

 

A praca jak to praca. Praca się opłaca. Bo lepiej pracować za mniej, szczególnie gdy się dopiero instaluje, mebluje w Ameryce, niż nie pracować. Więc wszystkie te niepokoje odkładało się na półkę, wstawało rano, albo po południu, i jechało robić Dutki. Kto miał szczęście i pozwolenie na pracę, czyli social security, łapał się przy odrobinie szczęścia do szopu, gdzie nawet mógł być ubezpieczony.

Kto szczęścia miał mniej, szedł do kontraktora na różne roboty budowlane, do warsztatu, gdzie się demontowało, składano jeden z kilku rozbitych, a często zespawywało z dwu jeden, samochody i wysyłano do Polski albo do pracy w firmie sprzątającej.

 

Mikołaj przyleciał do Ameryki pod koniec 1991 roku, gdy firma w której pracował, zaczęła się zapadać jak przebity balon, a kredyt wzięty na budowę domu, stał się w jednej chwili absolutnie balcerowiczowski, czyli jego oprocentowanie wzrosło do jakiś gigantycznych wartości, których nie rozumiał, ale wiedział, że jak czegoś nie zrobi, pójdą z torbami.

Słyszał  zresztą o przypadkach jakiś samobójstw wywołanych niemożnością spłacania kredytu. Wielu przedsiębiorczych, którzy rozkładali łóżka turystyczne przy ulicach i sprzedawali wszystko, co udało się im przywieźć z Turcji czy innych tanich rynków, a którzy zaczynali już w czasach, gdy zdychała komuna, zaczęło budowę polskiej wersji kapitalizmu. On nie miał smykałki do handlu. Zresztą zawsze był sumiennym pracownikiem swojej firmy i nie umiał sobie wyobrazić innej pracy, jak na etacie.

 

Wrzucenie go przez los, z dnia na dzień, w sam środek Ameryki mogło się skończyć katastrofą, ale jakoś mu się udało. Z pomocą dalszej rodziny przetrwał dwa pierwsze miesiące, kiedy miał tylko dorywcze zatrudnienie na czarno. Za radą „starych” imigrantów niedługo po przylocie złożył w urzędzie emigracyjnym wniosek o udzielenie mu azylu politycznego i po paru tygodniach otrzymał wymarzone social security.

Nikt nie miał wyrzutów sumienia, że prosi o azyl w USA, gdy nikt go w Polsce nie prześladował. Tak robili wszyscy, więc i wyrzuty sumienia ci wszyscy tłumili skutecznie.

 

Drzwi do legalnej pracy stanęły przed nim otworem. Tylko było znaleźć tę wymarzoną pracę.

Szukał i znalazł. Najpierw sprzątał supermarkety, potem pracował w firmie montującej szafy sterownicze, w międzyczasie dorabiał malując domy czy pomagając kontraktorowi przy remontach domów. Kasa misiu, kasa.

 

Najciekawsze poznawczo były malowania domów, wykonywane ze starym uciekinierem z Polski, Czesławem Wielibą. Był to facet około 75 letni, kiedyś właściciel dużej firmy malarskiej, postrzelony na punkcie seksu.

Gdy tak stali obaj na drabinach dostawionych przy ścianach domów, Mikołaj malował, a Wieliba opowiadał o swoim życiu. I trochę też malował.

Miał wielkiego Lincolna Continentala, którym podwoził Mikołaja do swoich klientów, a nadal miał ich trochę, lub czasami zabierał go do swojego pięknego domu w Bloomfield Hills, albo już Pontiac, przy ulicy Middlebelt Road, który zajmował wielką działkę, schodzącą nad jezioro Sylvan Lake. I tę wielką działkę Mikołaj co jakiś czas pomagał mu kosić, co nie było łatwe, bo kosiło się dość stromy stok.

 

Nigdy nie było mu dane poznać drugiej, aktualnej żony Wieliby, Włoszki z pochodzenia, o której mówił w zasadzie tylko źle, narzekając, że mu „nie daje”.  Czasami wyjrzała przez okno i przez chwilę widział jej twarz. Przygotowywała także jakiś poczęstunek, gdy miał przyjechać, ale przy konsumpcji pocz1)ęstunku już jej nie było.

Za to o pierwszej żonie opowiadał, stojąc na drabinie, wiele. I o tym, że lubiła się kochać, i że goliła sobie, jak mówił, cipkę, i że jeździła tylko Cadilakami, na które on musiał zapracować, a sam jeździł jakimiś gratami, i że go zdradzała, jak miał robotę na wyjeździe, i jakich lubiła chłopaków, jak się ubierała, ze szczególnym opisem jej bielizny, której poświęcał naprawdę dużo uwagi itd. itp.

Jakoś z czasem Mikołaj coraz mniej mu wierzył, ale to było ciekawe słuchać, tym bardziej, ze czas płynął szybciej.

 

Malowali domy starszym paniom, znajomym Wieliby z dawnych czasów i jak któraś wyjrzała przez okno, albo wyszła z domu zobaczyć, jak pracują, oceniał, czy nadaje się jeszcze do łóżka i jakie ma zalety. I najczęściej mówił o tym głośno i wprost, bo panie nie rozumiały polskiego. Więc się jeszcze pięknie uśmiechały, kiedy on z uśmiechem mówił o ich zaletach i wadach kobiecych.

 

Jak mówił, pochodził z Lubelszczyzny. Ponoć prowadził tam niezbyt legalną działalność i pewnego dnia uciekł z Polski przez zieloną granicę. Jak dotarł do Ameryki, nie opowiadał.

Ciężko pracował i po latach miał dużą firmę malarską. Zatrudniał, ponoć, kilkadziesiąt osób.

Miał renomę i dostawał pracę w miastach zamieszkałych przez bogaczy. Kiedyś malowali w Gross Point, niedaleko rezydencji Forda, tego od samochodów. Nad dużym jeziorem Lake St Clair, będącego łącznikiem pomiędzy Lake Huron a Lake Erie.

Wielki, bogaty dom. Oczywiście Wieliba zatrudniał także Polaków. Właściciel posesji wyszedł zobaczyć, jak im idzie praca i trochę rozmawiał z robotnikami. Było miło. Właściciel powiedział, że przygotowuje się do ślubu i wesela córki. Jeden z malarzy zapytał: może potrzebuje pan zespołu muzycznego? A co, jest pan muzykiem,? - zapytał właściciel. Tak, gram z kolegami w klubie.

Gdy wieczorem przyjechał Wieliba, właściciel stwierdził krótko: dziękuje za pracę, więcej proszę nie przyjeżdżać. Zatrudnia Pan muzyków, nie fachowców. Dziękuję.

 

Innym razem Wieliba opowiadał o innym swoim pracowniku. Meksykaninie.  Malowali razem domy od kilku lat, kiedy Meksykanin przyszedł do niego z prośbą, by dał mu dobrą opinię dla banku, bo chce wziąć kredyt na kupno domu. No i co, dałeś – zapytał Mikołaj. Nie, nie dałem. A dlaczego? Ano dlatego, że to  nie był dobry pracownik, czasami spóźniał się do pracy, a i samą pracę też wykonywał bez zaangażowania. No ale co ci szkodziło, by człowiekowi pomóc, przecież nie żyrowałeś kredytu? - pytał Mikołaj.

A to mi szkodziło, że jakby przestał spłacać kredyt, a ja bym poszedł kiedyś do banku po pieniądze, to by pomyśleli, ze Wieliba jest niewiarygodny, po dał dobrą opinię komuś, kto teraz nie spłaca kredytu – podsumował Wieliba.

 

Była to nauka, która Mikołajowi, całe życie żyjącemu w socjalizmie, gdzie słowo nie miało wartości, zapadła na zawsze w pamięć. Słowo ma wartość. Słowo człowieka, który szanuje i siebie, i instytucje kraju, w którym mieszka. A przynajmniej miało kiedyś w Ameryce, bo nie wiem, czy tak jest dzisiaj.

 

I tak sobie malowali i rozmawiali, głównie w weekendy, lub w czas, kiedy Mikołaj akurat nie miał innej pracy. Nawet trochę się zaprzyjaźnili. W domu Wieliby, jak już trawa była skoszona, popijali wódkę i gadali sobie o kobietach. Wieliba o tych, które były, ale już nie będą, Mikołaj o tych, które są, ale daleko.

Kiedy odwoził go do domu, i kiedy jechali Telegraph Road albo Middlebelt Road, bo obie te ulice, a raczej drogi, prowadziły przez całą metropolię, biegnąc po prostej przez kilkadziesiąt mil z północy na południe, patrzył jak zmienia się otoczenie. Gdy na północy, blisko Pontiac lub Bloomfild Hills, gdzie mieszkali milionerzy, oglądał wspaniałe domy i ultranowoczesne budynki szopów, to na południu wjeżdżało się najpierw w uboższe dzielnice robotnicze, a potem zaczynało się murzyńskie dziadostwo, gdzie strach było wysiąść z samochodu.

Boże, jak to by dobrze było mieszkać tak jak Wieliba, w takiej bogatej dzielnicy, marzył w skrytości ducha Mikołaj, ale czuł, ze mu się to nie spełni. Zresztą miał zarobić i wrócić.

 

Powoli przybywało mu pieniędzy na koncie w Unii, za wysłane do Polski dolary żona spłaciła cały zaciągnięty kredyt, który rósł nieustannie, zaczął kupować, więcej na ciuchach, nieznanych wtedy w Polsce, trochę w wielkich centrach handlowych, które od czasu do czasu udało mu się odwiedzić. Było to łatwiejsze, gdy już sobie kupił za 200 dolarów starego Chevroleta. Akurat był to unikat jak na USA, bo nie miał automatycznej skrzyni biegów. Dlatego był taki tani. Ubezpieczenie było dwa razy droższe. No ale miał samochód. Bez niego jest gorzej niż bez nogi.

Ta zwykła skrzynia biegów uratowała go kiedyś przed wielogodzinnym staniem w korku na autostradzie. Akurat kończył zakupy w jakimś centrum daleko do domu. Spadł marznący deszcz i z autostrady zrobił się lodowisko. O wspaniale śliskiej nawierzchni. Zaryzykował i wjechał na autostradę. Samochody poruszały się z prędkością pewnie 10 – 15 mil na godzinę, daleko jeden od drugiego. I tak by sobie jechał, gdyby nie trzeba było zjechać. Przy jego zjeździe stało kilkadziesiąt „automatów” , które nie były w stanie pokonać oblodzonego podjazdu. Automatyczna skrzynia wprowadzała silnik w wysokie obroty i każdy pojazd ustawiał się jak chciał. Ale z boku zjazdu, może już na trawie, był wąziutki, nie zatarasowany samochodami przesmyk. Spróbował. Powolutku, pracując sprzęgłem i biegami, poruszał się ku górze zjazdu, na oczach ogłupionych Amerykanów, z których żaden nie umiałby jechać takim samochodem. I wyjechał. Jaki był dumny.

 

Gdy nadeszła zima, spadło tyle śniegu, że nikt nie wiedział, gdzie może być jego samochód. Ale było pięknie. Śnieg przykrył całą brzydotę dzielnicy, w której mieszkał. I choć było trudno się poruszać, jakoś tak przyjemnie się zrobiło.

Wszystkie centra handlowe i mniejsze sklepy przyozdobiły się świątecznie. Gdzie nie ruszył głową, wszędzie było słychać Jingle bells i inne podobne piękności muzyczne, aż się niedobrze robiło.

Smutno było Mikołajowi samemu w święta. Jakoś się jednak zaparł w sobie i pomyślał, że jakoś da radę. Ale niespodziewanie okazało się, że istnieje w Ameryce „instytucja” dodatkowego talerza dla nieznajomego. Fakt faktem, że właścicielka talerza była Polką od 30 lat mieszkającą w USA, ale tym bardziej było to piękne, że nie zapomniała.

 

Wraz z jej rodziną pojechał do Troy, dobrej dzielnicy klasy średniej, gdzie mieszkała pani od wigilii.

Wjeżdżanie do tych osiedli, tworzących zazwyczaj odrębną całość, nawet jeśli nie były wygrodzone płotem, sprawiało mu sporą przyjemność. Zazwyczaj był jeden wjazd, a potem ulica czyniła różne wygibasy, zataczała koło i prowadziła w końcu do miejsca, w którym w osiedle się wjeżdżało. No i te ładne domy, spokojne, różne w  konstrukcji, położone blisko ulicy, ale z tyłu mające dość duże tereny zielone, często z basenami, raczej mniejszymi niż te obok domów w osiedlu Wieliby, ładną zielenią, w którą wychodziło się z rozległego porcia. Jak na nie patrzył, mózg wypełniał mu jakiś dziwny spokój, emanujący z tych osiedli. Chociaż wiedział, że domy tych pięknych osiedli zawierają różne problemy, z którymi ich mieszkańcy się mierzą, niekoniecznie daleko odbiegające od rodzinnych problemów mieszkańców jego polskiego miasta, to jednak patrzył na nie, jak na cząstki wyśnionej krainy, do której chciałby dotrzeć. Nawet jeśli nie w Ameryce, to chociaż trochę w Polsce.

Nawet jeśli zawsze widział tę zasadnicza różnicę pomiędzy tu i tam: tu były pieniądze, a tam nie.

 

I do takiego osiedla przyjechał ze swoimi znajomymi. Dom pani, która miała dla niego pusty, wigilijny talerz, nie różnił się zasadniczo od innych w sąsiedztwie. Może tylko tym, że miał na sobie trochę mniej światełek i ozdób, które ze wszystkich domów na tym osiedlu czyniły istne choinki, mrugające, uśmiechające się, grające, wystrzeliwujące  w powietrze długie piki świateł, udające inne, bardziej świąteczne domy, niż były na co dzień.

 

W domu, do którego przyjechali, zbudowanym na planie kątownika, w części głównej zdołano zmieścić pięć sypialni, a w ramieniu domu wychodzącym do ogrodu był duży salon. Pod całą częścią główną był wielki, pięknie urządzony bejsment.  I tam gromadzili się goście pani domu. Pani Zofii.

Okazało się, że te sześć samochodów przed domem, to samochody gości wigilijnych, których w efekcie było dwadzieścia osiem. Licząc z dziećmi. Siedem rodzin plus Mikołaj. Czwórka dorosłych dzieci gospodyni z małżonkami i swoimi pociechami, dwie rodziny zaprzyjaźnione, nieco mniej skoligacone rodzinnie, pani domu i Mikołaj.

 

Uroczystość była z gruntu polska. Zresztą wszyscy prawie dorośli, prócz jednego zaprzyjaźnionego z rodziną pani domu małżeństwa bardziej amerykańskiego, mówili po polsku. Chociaż dzieci były już całkowicie amerykańskie.

Wszyscy powoli schodzili do bejsmentu, gdzie był długi stół wigilijny.

 

Mikołaj znał jedynie dwoje osób, z którymi przyjechał, więc niekoniecznie wiedział, o czym z kim rozmawiać. Ale rozmowa sama się zaczęła rozkręcać. Koncentrowała się na świętach, a szczególnie na świątecznych zakupach. Oczywiście nie żywności, ale prezentów.

Mikołaj ,,miał się przekonać o wadze tej dyskusji dopiero za godzinę, półtorej, kiedy skończono kolację wigilijną i wszyscy przeszli do salonu, w którym stała wielka choinka.

Ale póki co każdy opowiadał, z jakimi trudnościami musiał się zmierzyć, szukając „wymarzonych” czy też wymyślonych, choć bardziej wymyślnych, prezentów.

Mikołaj mając w pamięci ten ogrom towarów, który widział w każdym markecie, a już w sklepie z zabawkami dziecięcymi ToysRUs w szczególności, nie mógł pojąć, jakie trudności mogły być związane z takimi zakupami, prócz dojazdu do sklepu.

 

A jednak. O zakupach poszczególnych prezentów opowiadano jak o staczaniu poszczególnych bitew w wielkiej prezentowej wojnie. Ile to zachodu kosztowało wymyślenie, co której osobie, któremu dziecku lub jego rodzicowi kupić. Gdzie najlepiej szukać, w jakim sklepie, ale i w jakim mieście. Zakupy internetowe wtedy nie istniały i choć oczywiście można było kupować zdalnie, nie było to ani łatwe, ani tak bardzo popularne. Preferowano zakup osobisty.

Niepomny istoty i wielkości problemu, Mikołaj słuchał jednym uchem, a drugim wypuszczał wymieniane nazwy sklepów i miast w których szukał jakiegoś szczególnego prezentu najstarszy syn gospodyni, aż go wreszcie znalazł w jakimś odległym mieście, a teraz tylko czekał, by mu pogratulowano ogromnego wysiłku. Nie spamiętywał nazw kupowanych przez niego artefaktów, czy to dla dzieci, czy to dla dorosłych.

Nic mu nie mówiły nazwy miast, w których to się dokonywało.

 

Nie zorientował się jeszcze w czasie przedwigilijnych rozmów, że problem był doniosły nie tylko z powodu chęci zakupu czegoś wyjątkowego, ale bardziej z faktu, że każda rodzina kupowała prezenty dla każdej osoby, która miała być obecna na wigilii, a właściwie potem w salonie obok choinki. Prócz Mikołaja oczywiście.

Gdyby wtedy dociekł tej zasady, i gdyby przypomniał sobie podstawy matematyki, a potem szybko wyliczył, zaniemówiłby i nie odzywał się do końca kolacji.

Ale tak się nie stało, więc wciąż słuchał, jak kolejne osoby – drugi syn, dwie córki – opowiadają o swoich przygodach z kupowaniem prezentów i o ogromnej ilości energii, pomysłowości i wyobraźni, jaką mieli i jaką włożyli w proces kupowania, czy może raczej wygrywania bitem w wielkiej wojnie o wspaniałe prezentowe Święta Bożego Narodzenia.

 

Gospodyni, pani Zofia była przemiłą, ciepłą osobą, o głębokich, ciemnych oczach, w których na dobre i chyba od dawna zadomowił się smutek. Tak się przynajmniej Mikołajowi wydało, kiedy na nią spojrzał. Wiedział od znajomych, że niedawno umarł jej mąż, od zawsze pracownik zakładów Forda.  Odszedł rok po przejściu na emeryturę, kiedy planowali spokojne, długie życie, może także wyjazd na Florydę, dokąd miała się przenieść ich córka.

Przed kolacją miał okazję zamienić z nią parę zdawkowych zdań. Była ciekawa, skąd przyjechał, jaką ma rodzinę, co zamierza z sobą zrobić tu, w Ameryce. No i życzyła miłego, świątecznego pobytu w jej domu.

Amerykańska wigilia na ogół nie przypominała polskiej. Często jej nie było, tylko obiad w dzień przedświąteczny, w którym przygotowywano dom i rodzinę na świętowanie w dniu 25 grudnia.

Tu, w domu pani Zofii, było inaczej. Wypływając Batorym z Polski, z synem na ręku,  zabrała ze sobą męża, który z kolei wziął do Ameryki całą tradycję, w której był wychowany w małopolskiej wsi. To od niego przez lata uczyła się katolickich i polskich zwyczajów. Przyjęła je za swoje, tak jak jego wiarę w Narodzenie Boże i związane z nim zwyczaje i uroczystości rodzinne.

Nie ciążyły jej. Przeciwnie, kochała je tym bardziej, im bardziej nikły w jej pamięci zwyczaje i ludzie, z których się wywodziła, z którymi kiedyś czciła innego Boga.

Kiedy przygotowywała się do świąt, przygotowywała kolację wigilijną, zamykała czasami oczy i wtedy widziała te światełka, tak bardzo daleko, takie delikatne, pełgające,  szarpane podmuchami, które zamiast zapalać się, gasły kolejno i znikały w niebycie. Jak dusze jej najbliższych.

 

Ameryka stała się dla niej trzecim domem. Po tym, który starała się zapomnieć, i po tym, z którego wyrzuciła jej rodzinę ludzka nienawiść. Dopiero tu znalazła spokój zewnętrzny, który uciszał i łagodził tę straszną burzę w jej sercu, w jej pamięci.

A potem były kolejne dzieci, ciężka praca i na koniec, wydawało się, piękna starość. Ale los lub Bóg znowu nie był łaskawy.

 

Stół w bejsmencie  był długi. Musiał pomieścić tak wiele osób z rodziny i znajomych. I jednego obcego, który był dopełnieniem polskiej tradycji o pustym talerzu dla nieznanego przybysza.

Było na początku krótkie wspomnienie zmarłego męża Pani Zofii, chwila ciszy nad jego pamięcią i chyba pamięcią innych zmarłych. Jakich? To wiedzieli tylko wspominający, stojący w ciszy i zadumie.

 

Mikołaj pamiętał, jak w Święto dziękczynienia zajadał się pieczonym indykiem. Tu także był pieczony indyk. Ale wcześniej  były pierogi. Do wyboru, do koloru nawet. Z czym kto chciał.  Z kapustą i z mięsem, ruskie, z papryczkami jalopeno i inne. Było to o tyle proste, że nie trzeba było ich pracowicie kleić, a wystarczyło kupić oferowane przez polską firmę z Pensylwanii Mrs. T's , założoną w 1952 roku przez polskiego emigranta takie, na jakie miało się ochotę. Mikołaj najadł się ich tak dużo, że na końcu indyka tylko dziabnął. Tym bardziej, ze po drodze był i groch na gorąco, i jakaś pieczona szynka czy coś podobnego. Były też na deser jakieś ciasta w trzech rodzajach, których nazw nie znał, a smaku nie zapamiętał. I wino. I ajerkoniak.

 

Przy kolacji, gdy już zapomniano o zmarłych, wróciły pogodniejsze tematy, związane z codzienną egzystencją i planami wypoczynku. Jednak niewiele można było porozmawiać, bo dzieciaki aż przebierały z niecierpliwości nogami, by popędzić do salonu, pod choinkę, do obiecanych prezentów. Każde wierzyło, ze Elf przekazał Mikołajowi (temu z Laponii) tylko dobre informacje o ich zachowaniu, i że każde jakiś prezent dostanie.

 

W końcu wszyscy wstali od stołu i po schodach poszli do salonu. Dzieci, przepychając się pomiędzy dorosłymi, wpadły tam pierwsze i oniemiały. Mikołaj, który szedł spokojnie na końcu także zaniemówił.

 

Salon był duży, z łatwością mieścił te 28 osób, wielką choinkę stojącą przy wyjściu na taras i wszystkie prezenty, które leżały obok choinki. Obok, bo pod choinką nie miały szansy się zmieścić. Góra prezentów, które ukazała się przed oczami Mikołaja, była wielka jak ta z filmu „Bliskie spotkania trzeciego stopnia”. Krótko mówiąc, była ogromna. Wyglądało tak, jakby ktoś przyjechał wielką wywrotką Parcel service i ją wykierował akurat w tym miejscu i szybko odjechał. Zasłaniała pół choinki i okna na taras przy okazji. Z piersi dzieciaków wyrwało się tak głośne Oooooch, albo Aaaach, że drzewko lekko zawibrowało.

 

Mikołaj teraz zaczął szacować w myślach, ile to będzie paczek, jeśli jest sześć rodzin i każda kupuje prezent do każdej innej osoby z tych 27. Próbował liczyć, ale mu nie wychodziło. Więc oszacował pi razy oko i wyszło, że pewnie z dwieście.

 

Ileż było radości przy pierwszej paczce.
Czy jest z nami Chris? Jest. To dla ciebie. Hurraa, dziękuję. I szelest rozrywanego papieru.

Czy jest z nami Adam? Jest. To dla ciebie. Huraaa, thanks. Znowu rozdzierany papier.

Czy jest z nami Kati? Jest. To dla ciebie. Huuuura, dziękuję.

Czy jest z nami Julian.. Drew…Alice… Mike.. Hura, Hura, Hura

Starsi zachowywali więcej spokoju i opanowania, gdy ich wywołano do choinki i wręczano prezent, ale dzieci na drugą, trzecią piątą paczkę reagowały entuzjastycznie.

 

Poczynając mniej więcej od szóstej widać było, że entuzjazm maleje, maleje, maleje, że dzieci, ale i dorośli, są zmęczone coraz bardziej i coraz mniej się cieszą każdą kolejną paczką, kolejnym prezentem. Przyszedł wreszcie moment, że nie chciały ich już otwierać, tylko kładły z boku, nie wydając z siebie żadnych dźwięków.

Zaczęło się robić sennie. Ale należało uroczystość rozdawania prezentów, tej esencji świąt amerykańskich, dowieść do końca. I kiedyś wreszcie się skończyło. Choinka wyjrzała nie zasłaniana górą paczek i z przerażeniem odkryła, że teraz cały salon wygląda jak po przejściu cyklonu.

 

Mikołaj, który też dostał od pani Zofii prezent – był to ciepły szalik – zapytał, czy może pomóc w porządkach. Ale nie dostał zgody.

Za to został poproszony, by zanucić jakąś kolędę. Problem był w tym, że do śpiewania było ich dwóch, więc nie za bardzo się udało. Ale jak włączono odtwarzacz i zadzwoniły z niego  Jingle Bells, zrobiło się całkiem świątecznie.

Śnieg padał za oknem, dzwonki dzwoniły, kieliszki stukały o kieliszki, aczkolwiek sporo było kierowców, więc się miarkowały i wspaniały dzień i wieczór zmierzał do swojego końca.

 

Mikołajowi została z niego w pamięci ta gigantyczna góra prezentów pod amerykańską choinką. Opowiadał o niej często, gdy wrócił do Polski. Przez kilkanaście lat tak opowiadał. Przestał opowiadać, kiedy pod polskimi choinkami zaczęły także rosnąć góry prezentów, a każda uroczystość, czy to Mikołaj, czy Gwiazdka, która powoli zastępuje Boże Narodzenie, czy chrzest, czy pierwsza komunia, a nawet bierzmowanie, nie mówiąc o skończeniu edukacji czy jakimkolwiek sukcesie, są okazjami, by dawać prezenty. Dużo prezentów. Coraz więcej prezentów.

 

 

 Wszelkie osoby tego opowiadania nie mają swoich odbić w rzeczywistości.